امیشادمقالات
خواص و مضرات کنجد
اردیبهشت
خواص و مضرات کنجد در نگاهی کوتاه
در این مقاله نگاهی کوتاه به خواص و مضرات کنجد خواهیم داشت که به برسی انواع کنجد، ترکیبات کنجد، کنجد در طب سنتی نیز اشاراتی خواهیم کرد. در ادامه با ما همراه باشید.
کنجد چیست؟
کنجد Sesame
نام علمی sesamus indicum
کنجد یک نوع گیاه است که ارتفاعش تقریباً به یک متر می‌رسد و ساقه‌های انتهایی آن کرک دارد؛ عمرش یک سال بیشتر نیست. برگش نوک‌تیز دارد و به شکل به بیضی است. میوه‌اش که مقصود و مورداستفاده است، در پوسته‌ای مانند لوبیاسبز اما با دانه‌های کوچک و صاف و بیضی‌شکل وجود که از گل‌هایی با رنگ‌های قرمز و سفید به وجود می‌آیند.
انواع کنجد
دانه کنجد احتمال دارد سفید، حنایی، قهوه‌ای یا سیاه باشد؛ کنجد سفید از نظر ارزش غذایی و کیفیت روغن از انواع دیگر مرغوب‌تراست.
کنجد در بازار ایران و جهان
کنجد اصالتاً هندی است. از هند به جاهای دیگر مانند چین سفرکرده است. این در حالی است که امروزه چین بیشترین سهم بازار تولید دنیا را به خود اختصاص داده است. هند که زادگاه کنجد است به همراه اتیوپی در مقام دوم تولید این گیاه قرار می‌گیرند. کنجدهای تولید شده در ایران بیشتر برای مصارف روغن و حلواارده به کار می‌رود. در بازار ایران کنجدهای هندی، کنجد ایرانی، کنجد پاکستانی، کنجد افغانی و گاهاً اتیوپی موجود است. بهترین و مرغوب‌ترین کنجد در بازار ایران کنجد هندی است.
کنجدها به دسته‌های کنجد با پوست، کنجد بی پوست و کنجد شسته شده تقسیم می‌شوند و در بازار شناخته می‌شوند. نامرغوب‌ترین کنجد که ارزان‌ترین آنها هم هست بیشترین مخاطبش نانوایی‌ها هستند. به همین خاطر است که هنگام خوردن نان کنجد دار بعضاً طعم کپک یا خاک احساس می‌کنیم.
ترکیبات کنجد
در کنجد لسیتین Lecithin و ویتامین‌های F, E, D ,B است و به‌خاطرداشتن پروتئین بالا لقب گوشت فقرا به آن داده شده است. حدود نیمی از کنجد متشکل از روغن است به همین خاطر است که از آن برای روغن‌گیری استفاده می‌کنند.
حدود هفتاد درصد روغن کنجد را اسیدهای چرب اشباع نشده تشکیل داده‌اند. اسیدهایی چون اسید اولئیک، اسید لینولئیک. مقداری نیز اسیدهای چرب اشباع شده (اسید پال‌میتیک و آراشیدیک‌اسید) دارد. روغن کنجد به‌خاطر روغن اشباع‌نشده‌اش برای بدن انسان پرفایده است.
روغن کنجد کلسترول خونو بدن را کاهشمی‌دهد.
طرز تهیه روغن کنجد خوب
برای تهیه روغن کنجد قبل از چرخ یا آسیاب‌کردنش آنها را به‌خوبی شسته، سپس چرخ می‌کنند. برای جداکردن پوست دانه‌ها بعد از آسیاب‌شدن آنها را داخل آب می‌ریزند تا به‌راحتی از هم جدا شوند. بعد از خشک‌شدن آنها را در آب جوش ریخته و خمیر می‌کنند. خمیر تهیه شده را تحت‌فشار قرار داده تا روغن آن جدا بشود.
اصطلاحاً این روش تهیه روغن را روغن سرد فشار اول (cold pressed First)می‌گویند.از پسماند باقیمانده که به همراه فشار و گرمایی خاص قرار می‌دهند؛ مجدداً روغنی به دست می‌آید که در اصطلاح به آن روغن گرم با فشار دوم می‌گویند.
طبیعتاً روغن فشار سرد از مطلوبیت بالا و ارزش غذایی بیشتری برخوردار است. درنهایت پسماند باقیمانده به دلیل وجود پروتئین به‌جامانده در آن خوراک مناسبی برای دام‌های شیرده محسوب می‌شود.
کنجد در طب سنتی جایگزین گوشت
در طب قدیم و سنتی ایران کنجد گرم‌وتر محسوب می‌شود.
خواص کنجد
- کنجد را به‌اندازه یکسان با خشخاش و شکر و نصف آن را با بادام پوست‌کنده به‌صورت پودر مخلوط کنید؛ به‌اندازه یک قاشق سوپ‌خوری هر روز از آن استفاده نمایید هم چاق‌کننده است و هم برای تقویت قوای جنسی مؤثر است.
- خوردن مخلوط کنجد آسیاب شده به همراه سرکه برای ازبین‌بردن قولنج مناسب است.
- کنجد و ارده آن روده و معده را نرم می‌کند و کنجد به تنهایی برای گرفتی صدا توصیه شده است.
- در کانادا از کره کنجد که تاهینی به آن می‌گویند، برای رشد کودکان از آن استفاده می‌کنند.
- خمیر تهیه شده از کنجد برای درمان کبودی، ورم، سیاهی و نرمی پوست مفید است. جهت جلوگیری از تاول ناشی از سوختگی و درد نیز مفید است.
- برای تقویت و جلوگیری از سفید شدن مو جوشانده ریشه کنجد در آب؛ همچنین مالیدن برگ کنجد، راهکار مناسبی است. ضمناً دم‌کرده برگ کنجد اسهال‌خونی را مداوا می‌کند.
- ارده کنجد درد را تسکین می‌دهد و دمل را نرم می‌نماید.
- کنجد تقویت‌کننده بدن و نیز قاعده‌آور است.
- کنجد آب بدن را به‌سرعت دفع می‌کند؛ در نتیجه ادرار را تسریع بخشیده و سوزش آن را رفع می‌نماید.
- کنجد داروی مناسبی برای کاهش فشارخون است.
- میوه این گیاه از رماتیسم جلوگیری می‌کند.
- کنجد برای درمان کیسه صفرا و بواسیر مناسب است.
خواص روغن کنجد
- روغن کنجد برای سرفه خشک و زخم ریه و ازبین‌بردن تنگی نفس مناسب است.
- شامپویی که از روغن کنجد تهیه شده باشد برای تقویت موی سر مفید است.
- این روغن برای شفافیت و نرمی و همچنین جلا بخشیدن پوست مناسب است.
- روغن کنجد جایگزین مناسبی برای دیگر روغنها، در سالاد است.
مضرات کنجد
به دلیل هضم سخت و سنگین کنجد، خوردن آن برای افرادی که معده ضعیف دارند با سرکه و یا عسل توصیه شده است.
شما هم اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید، در قسمت کامنت‌ها تجربه خودتان را بازگو کنید؛ همه ما از این تجربیات ارزشمند بهرمند خواهیم شد.
جهت کسب بیشتر اطلاعات در مورد کنجد و مواد غذایی به قسمت مقالات و در صورت تمایل به اخبار در حوزه مواد غذایی به بخش اخبار غذایی و در صورت تمایل به خواند مقالات تخصصی پخت و پز به بخش آشپزی در پایگاه اینترنتی بازرگانی و بنکداری آنلاین امیشاد رجوع کنید.
کنجد همون خشخاشه؟