۱. راهنمای خرید عمده عدس: نبض بازار در دست شما

بازار عدس ایران بازاری پیچیده با بازیگران متعدد است. برای خرید موفق، باید سه فاکتور اصلی را بشناسید: سایز (کالیبر)، امسالی بودن و مبدأ کشت.

جدول مقایسه تجاری انواع عدس در بازار ایران

این جدول به شما کمک می‌کند تا بر اساس نیاز مشتری خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید:

۲. کالبدشکافی انواع عدس؛ کدام را بخریم؟

عدس فقط سبز یا قرمز نیست. شناخت دقیق گونه‌ها، شما را به یک خریدار حرفه‌ای تبدیل می‌کند.

الف) عدس سبز (Green Lentils) – پرمصرف‌ترین نوع

این نوع عدس با پوست مصرف می‌شود و شکل خود را پس از پخت حفظ می‌کند. در بازار به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

• لِیرد (Laird): همان عدس درشت مجلسی است. قطر آن ۶ میلی‌متر به بالاست. برندهای کانادایی اغلب از این نوع هستند.
• استون (Eston): عدس ریز سبز است. سریع‌تر می‌پزد و برای سوپ ایده‌آل است. عدس‌های ایرانی اغلب در این دسته قرار می‌گیرند.

ب) عدس قرمز یا دال عدس (Red Split Lentils)

دال عدس در واقع همان عدس کامل است که پوست آن گرفته شده و دو نیم شده است.

• ویژگی کلیدی: چون پوست ندارد، فیبر کمتری دارد اما هضم آن بسیار آسان‌تر است.
• زمان پخت: زیر ۱۵ دقیقه کاملاً له می‌شود و لعاب می‌دهد.
• کاربرد: پایه اصلی سوپ‌های فوری، ادویه کاری هندی و غذای کودک.

ج) عدس قهوه‌ای، سیاه (بلوگا) و زرد

این‌ها بازارهای خاص (Niche Market) دارند. عدس سیاه (Beluga) شبیه خاویار است و در سالادهای لوکس استفاده می‌شود. عدس زرد نیز مشابه دال عدس است اما رنگ متفاوتی به غذا می‌دهد.

۳. بخش ویژه: تشخیص تقلب و کیفیت بار (مخصوص حرفه‌ای‌ها)

در خرید تناژ، کوچکترین بی‌دقتی مساوی است با میلیون‌ها تومان ضرر. در اینجا روش‌های تشخیص بار سالم را که حاصل تجربه سال‌ها فعالیت امیشاد در بازار مولوی است، بازگو می‌کنیم.

تفاوت عدس امسالی (New Crop) و پارسالی (Old Crop)

• رنگ: عدس امسالی سبز روشن، شفاف و زنده است. عدس پارسالی کدر، مات و متمایل به قهوه‌ای یا کرم تیره است.
• چروکیدگی پوست: عدس کهنه به دلیل از دست دادن رطوبت، پوستی چروکیده دارد.
• زمان پخت: عدس پارسالی “ناپز” یا “دیرپز” است و ممکن است بعد از ساعت‌ها جوشیدن سفت بماند.

۴. معرفی و مقایسه برندهای عدس در بازار ایران

اگر قصد خرید عمده دارید، باید برندها را بشناسید. برند روی کیسه، شناسنامه کیفیت بار است.

برندهای کانادایی (درجه یک)

کانادا بزرگترین صادرکننده عدس به ایران است. عدس‌های کانادایی به دلیل اصلاح ژنتیکی و مکانیزه بودن، بسیار یکدست هستند.

• ساسکن (Saskcan): معروف‌ترین و گران‌ترین برند. کیفیت تضمینی، سایز درشت و پخت عالی. رنگ کیسه معمولاً سبز است.
• ویکتوریا (Victoria): رقیب اصلی ساسکن. کیفیت بسیار بالا و محبوب در بین بنکداران.
• ایلتا (Ilta) و سیمپسون (Simpson): برندهای معتبر دیگر که کیفیت مطلوبی دارند و گاهی قیمتشان مناسب‌تر از ساسکن است.

برندهای روسی و قزاق

• عدس فوتبال و 777: عدس‌های روسی معمولاً کمی ریزتر از نمونه‌های کانادایی هستند و دانه‌های شکسته در آنها ممکن است بیشتر باشد. اما قیمت بسیار رقابتی آن‌ها باعث شده برای ارگان‌ها و مصارف صنعتی پرطرفدار باشند.

بازرگانی امیشاد مفتخر است که تمامی برندهای فوق را با ضمانت اصالت کیسه و بارنامه معتبر به سراسر کشور ارسال می‌کند.

۵. گیاه‌شناسی عدس؛ نگاهی علمی به محصول

برای درک بهتر کیفیت، بد نیست نگاهی به ساختار این گیاه بیندازیم.

نام علمی: Lens culinaris (ریشه لاتین Lens به معنی عدسی).
عدس گیاهی است از خانواده باقلاییان که ساختار آن شامل موارد زیر است:

• ریشه: تاره‌ای و فیبری (وظیفه جذب مواد مغذی).
• ساقه: علفی، نازک و چهارگوش با ارتفاع ۱۵ تا ۷۵ سانتی‌متر.
• غلاف (میوه): هر غلاف عدس معمولاً حاوی ۱ یا ۲ دانه عدس است. این بر خلاف نخود فرنگی است که دانه‌های زیادی دارد؛ به همین دلیل برداشت عدس دشوارتر و قیمت آن گاهی بالاتر است.

۶. خواص، کاربردها و نکات آشپزی صنعتی

چرا تقاضا برای عدس بالاست؟ چون این دانه کوچک، یک “داروخانه طبیعی” است.

خواص شگفت‌انگیز (بر اساس طب سنتی و مدرن)

• منبع پروتئین گیاهی: جایگزین عالی گوشت برای ورزشکاران و گیاهخواران.
• آهن فراوان: دشمن کم‌خونی و فقر آهن.
• تنظیم قند خون: به دلیل فیبر بالا، قند را به آرامی آزاد می‌کند (مناسب دیابتی‌ها).
• طبع و مصلح: در طب سنتی، عدس طبع سرد و خشک دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود حتماً با مصلحاتی مثل گلپر، زیره، روغن حیوانی یا نعنا پخته شود تا از نفخ و سردی آن کاسته شود.

جدول راهنمای پخت (برای رستوران‌ها و کترینگ‌ها)

سوالات متداول شما (FAQ)